สำนวนที่เกี่ยวกับหมู

สำนวนที่เกี่ยวกับหมู

 นัฐสิตรา  เนตรหาญ

หมูเป็นสัตว์ที่เกี่ยวข้องกับคนไทยมาช้านาน   สำนวนไทยหลายสำนวนมีความเกี่ยวข้องกับหมู  จึงขอสรุปสำนวนไทยที่เกี่ยวข้องกับ "หมู" มาเพื่อทบทวนความรู้ และเพื่อเป็นข้อคิด ข้อเตือนใจ

“หมู” ใน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (๒๕๔๒) ได้ให้ความหมายไว้ว่า เป็นคำนาม ซึ่งแปลว่า เป็นชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิด ในวงศ์ Suidae เป็นสัตว์กีบคู่ ตัวอ้วน จมูกบานและปากยื่นยาว ปลายจมูกใช้สำหรับดุนดินหาอาหาร อาการเช่นนี้เรียกว่า ดุด ขนลำตัวแข็งอาจยาวหรือสั้น มีเขี้ยว ๒ คู่ กินทั้งพืชและ อาหารโดยใช้จมูกดุด

   

          “หมูในอวย”  หมายถึง สิ่งที่อยู่ในกํามือ หรืออีกนัยหนึ่งหมายถึงสิ่งที่ตกเป็นของของเราอย่างแน่นอน ไม่มีทางแปรเปลี่ยนเป็นอื่นไปได้ โดยคำว่า “อวย” ในที่นี้หมายถึงหม้อ ซึ่งเป็นคำที่มาจากภาษาจีน  สำนวนไทยหมูในอวย 

นิยมนำมาใช้เปรียบเทียบของที่เป็นของเราแน่นอนแล้ว หรือของที่ผู้อื่นไม่สามารถแย่งชิงไปได้ เปรียบเสมือนเนื้อหมูต้มสุกที่อยู่ในหม้อ ซึ่งเราจะหยิบมากินเสียเมื่อไหร่ก็ได้
          “หมูไปไก่มา” หมายถึง  ลักษณะของการถ้อยทีถ้อยอาศัยกันด้วยการให้สิ่งของ แลกเปลี่ยน หรือตอบแทนซึ่งกันและกัน การแสดงน้ำใจไมตรี
           “หมูสนาม” หมายถึง  คนที่ด้อยฝีมือหรือเล่ห์เหลี่ยมไหวพริบไม่ทันผู้อื่น ตัวอย่างของการใช้สำนวนไทย 

หมูสนาม เช่น อย่าคิดว่าคนอื่นเขาจะเป็น หมูสนาม ให้นายนะ ถึงได้ไม่ยอมฝึกซ้อมแบบนี้

“กินอย่างหมูอยู่อย่างหมา”  หมายถึง  เละเทะ ไม่มีระเบียบ คำว่า “กินอย่างหมูอยู่อย่างหมา” นั้นนิยมใช้กับคนที่ไม่ความเป็นระเบียบเรียบร้อย บ้านช่องไม่ดูแลปล่อยให้เละเทะจนดูไม่ได้ ตัวอย่างเช่น นายเจ๋งมาเช่าหอพักอยู่ใกล้มหาวิทยาลัยเพื่อเรียนหนังสือ วันหนึ่งพ่อแม่มาจากต่างจังหวัดเพื่อมาเยี่ยมลูก ปรากฏว่าเมื่อเข้าไปในห้องก็ต้องตกใจ เพราะข้าวของเกลื่อนห้องไปหมด เสื้อผ้าอยู่ไม่เป็นทิศเป็นทาง ถ้วยชามรามไหก็วางเกลื่อน ไม่ล้างไม่เก็บให้เรียบร้อย ขยะก็ถูกทิ้งอยู่เกลื่อนกลาดห้อง นิสัยอย่างนายเจ๋งนี้แหละที่โบราณเรียกว่า “กินอย่างหมู อยู่อย่างหมา”

“หมูเขาจะหาม เอาคานเข้าไปสอด”  หมายถึง คนที่เข้าไปขัดขวางขณะที่ผู้อื่นทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งกำลังจะสำเร็จอยู่แล้วสำนวนนี้มีต่อท้ายด้วยว่า ‘ผัวเมียเขาจะกอดเข้าไปขวางกลาง’ มีความหมายอย่างเดียวกัน

“ขี้หมูราขี้หมาแห้ง” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ “ขี้หมูราขี้หมาแห้ง” หมายความว่า ว. ไร้สาระ ไร้ประโยชน์ เช่น เรื่องขี้หมูราขี้หมาแห้ง” เช่น มีธุระอะไรสำคัญก็รีบพูดมา ฉันไม่มีเวลามาฟังเรื่องไร้สาระ  ขี้หมูราขี้หมาแห้งแบบนี้หรอกนะ

“เห็นช้างเท่าหมู”    หมายถึง   เห็นฝ่ายตรงข้ามซึ่งแม้จะตัวใหญ่กว่าหรือมีอำนาจมากกส่าไม่น่าเกรงขามในเวลาที่โกรธมากจนลืมตัว ช้างซึ่งเป็นสัตว์ใหญ่ ในสำนวนนี้จึงใช้ช้างเปรียบเปรยถึง ผู้ที่มีอำนาจน่าเกรงขาม แต่เมื่อเห็นช้างเท่าหมูซึ่งเป็นสัตว์ที่มีขนาดเล็กกว่ามาก จึงหมายถึงการขาดสติยั้งคิดทำให้ตนเองเห็นฝ่ายตรงข้ามซึ่งตัวใหญ่กว่าหรือมีอำนาจมากกว่าตน ไม่น่าเกรงขาม

หมูเป็นสัตว์ที่เกี่ยวข้องกับคนไทยมาช้านาน   สำนวนไทยหลายสำนวนมีความเกี่ยวข้องกับหมู  จึงขอสรุปสำนวนไทยที่เกี่ยวข้องกับ "หมู" มาเพื่อทบทวนความรู้ และเพื่อเป็นข้อคิดข้อเตือนใจ

ถึงแม้จะเป็นเรื่องหมู ๆ แต่ถ้าไม่ศึกษาให้เข้าใจ อาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการสื่อสาร  และเกิดความเข้าใจผิดในด้านความหมาย เพราะฉะนั้นเราไม่ควรมองข้ามเรื่องหมู หมู  เพราะเรื่องหมู หมู อาจจะไม่หมู เสมอไป